ΑΡΘΡΟ

Οι αντιδράσεις της εκκλησίας

Η Εκκλησία έχει λάβει την εξής θέση για το ζήτημα αυτό :
Κατ΄ αρχήν δεν μπορεί να απαγορεύσει την εφαρμογή του συστήματος της καύσεως , εάν θελήσει να το επιτρέψει η Ελληνική Πολιτεία. Και τούτο διότι το Σύνταγμα της Ελλάδας προβλέπει πλήρη ελευθερία θρησκευτικής συνειδήσεως και ισότητα μεταξύ των Ελλήνων.
Η Εκκλησία , όμως , συνιστά στα πιστά τέκνα της να θάπτονται μετά την εκδημία τους και όχι να καίονται στους κλιβάνους . Και πράττει τούτο για τους εξής σοβαρούς λόγους :
Α) Διότι η ταφή είναι σύμφωνη με την παράδοση του Χριστιανισμού, που μόνο αυτό τον τρόπο διαλύσεως του σώματος γνωρίζει . Άλλωστε και ο Κύριός μας ετάφη και όλοι οι Άγιοι.
Β) Διότι η ταφή διασώζει την πίστη στην αθανασία και στην ανάσταση. Δεν είναι χωρίς σημασία το γεγονός , ότι πολλοί από εκείνους που μάχονται για την καθιέρωση της καύσεως δεν είναι χριστιανοί, ή είναι «χριστιανοί» των τύπων, η μάχονται τον Χριστιανισμό.
Γ) Διότι η ταφή διασώζει τα λείψανα των Αγίων, τα οποία είναι χαριτόβρυτα και θαυματουργά . Χωρίς ταφή δεν θα είχαμε τα άγια λείψανα και θα εστερούμεθα της ευλογίας και του αγιασμού των.
Δ) Διότι ο τάφος μας συνδέει και συναισθηματικά με το νεκρό μας . Το θαμμένο σώμα είναι μια παρηγοριά για τους επιζώντες και γίνεται αντικείμενο φροντίδος και προσευχών.
Ε) Διότι το σώμα διατηρεί την ιερότητά του και μετά θάνατον και αποτελεί θρησκευτικό αντικείμενο τιμής και σεβασμού. Η τέφρα δεν είναι το ίδιο πράγμα και μάλλον συνιστά ασέβεια προς τον νεκρό .

Από το 1987 το θέμα της αποτέφρωσης

Στην Ελλάδα το θέμα τέθηκε για πρώτη φορά το 1987, όταν ο τότε δήμαρχος Αθηναίων Μιλτιάδης Έβερτ απέστειλε σχετική επιστολή στην Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος. Χρειάστηκε να περάσουν 20 χρόνια ώστε το 2006 για να επιτραπεί και στην Ελλάδα με την ψήφιση σχετικού νόμου (3448/2006, άρθρο 35) η αποτέφρωση σε όσους το επιτρέπουν οι θρησκευτικές τους πεποιθήσεις.
Το 2010, με μια απόφαση που ρύθμισε τεχνικού χαρακτήρα ζητήματα ετέθη ως όρος η γειτνίασή τους με νεκροταφείο, κάτι που υπονόμευσε εκ νέου την υπόθεση. Η αλλαγή της νομοθεσίας περί περιβαλλοντικής αδειοδότησης το 2011 έκανε εκ νέου απαραίτητη την εξειδίκευση των περιβαλλοντικών περιορισμών. Το 2014, ένας νόμος (Ν. 4277) ήρε τον περιορισμό περί νεκροταφείων, ορίζοντας ότι τα αποτεφρωτήρια μπορούν να χωροθετηθούν σχεδόν παντού, εκτός από περιοχές κατοικίας.
Τον περασμένο Οκτώβριο έρχεται το υπουργείο Περιβάλλοντος να ολοκληρώσει το θεσμικό πλαίσιο που είναι απαραίτητο για την ίδρυση αποτεφρωτηρίων νεκρών στην Ελλάδα. Ποιο όμως είναι το πρόβλημα που απομένει; Ότι παρέμεινε ένας άλλος περιορισμός: η ίδρυση και λειτουργία των αποτεφρωτηρίων επιτρέπεται μόνο από τους δήμους (ή τα νομικά τους πρόσωπα). Κι ενώ στο πρόσφατο παρελθόν, αρκετοί δήμοι, όπως οι Αθηναίων, Θεσσαλονίκης, Βόλου, Μαρκόπουλου και άλλοι, έχουν προσπαθήσει να ιδρύσουν αποτεφρωτήριο, αλλά οι προσπάθειές τους δεν έχουν ευοδωθεί, όπως λέει ο κ. Μπουτάρης τα οικονομικά των δήμων είναι περιορισμένα. Σύμφωνα με τον δήμαρχο Θεσσαλονίκης το θέμα θα λυθεί όταν δοθεί η άδεια σε ιδιώτες, έστω σε συνεργασία με τους οικείους δήμους, να δημιουργήσουν τέτοιους χώρους.
Στην υπόλοιπη Ευρώπη,το ζήτημα έχει λυθεί εδώ και δεκαετίες. Η Γαλλική Επανάσταση θα σαρώσει τα πάντα με έναν αέρα ελευθερίας κι έτσι θα θεσμοθετήσει και την καύση νεκρών.
Θα χρειαστεί να περάσει σχεδόν μισός αιώνας για να κάνει το βήμα η Βρετανία (1884), ενώ η Γερμανία και η Ισπανία θα ακολουθήσουν το 1934 και το 1945 αντίστοιχα. Αυτή τη στιγμή ένας στους δύο πολίτες στη Βρετανία, την Ελβετία, τη Σουηδία, την Ολλανδία, τη Νορβηγία, τη Δανία, την Αυστραλία, τις ΗΠΑ επιλέγουν την καύση.

Αθήνα:
Το 2017 θα είναι έτοιμο το αποτεφρωτήριο νεκρών – Ποια περιοχή προκρίνεται και ποιο θα είναι το κόστος

Στους 21 έφτασαν, σύμφωνα με πληροφορίες της aftodioikisi.gr, οι ενδιαφερόμενοι να ενοικιάσουν ή να πουλήσουν στο Δήμο Αθηναίων, σύμφωνα με τη σχετική προκήρυξη, ακίνητο εντός του λεκανοπεδίου Αττικής με έκταση από δύο έως τέσσερα στρέμματα για τη δημιουργία αποτεφρωτηρίου νεκρών. Η προθεσμία έληξε την προπερασμένη Κυριακή 24 Ιανουαρίου και, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, τα τέσσερα από αυτά βρίσκονται εντός ορίων του Δήμου Αθηναίων και συγκεκριμένα στην ευρύτερη περιοχή του Ελαιώνα και, βεβαίως, έχουν προτεραιότητα, ενώ τα υπόλοιπα 17 είναι σε άλλους δήμους της Αττικής.
Να σημειωθεί ότι στόχος είναι το αποτεφρωτήριο νεκρών που εξήγγειλε λίγο πριν τα Χριστούγεννα ο Γιώργος Καμίνης να κατασκευαστεί εντός του 2017 . Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες η πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Νέλλη Παπαχελά που έχει αναλάβει το εγχείρημα πρόκειται τις επόμενες ημέρες σε συνεργασία με τον πρόεδρο της Επιτροπής για τα δικαίωμα της αποτέφρωσης νεκρών στην Ελλάδα Αντώνη Αλακιώτη να εξετάσουν μία προς μία τις περιπτώσεις, ώστε να καταλήξουν στην καλύτερη για τον δήμο και τους πολίτες.

Για ποιους λόγους προκρίνεται ο Ελαιώνας
Ο λόγος που προκρίνεται χώρος εντός των ορίων του Δήμου Αθηναίων είναι, κυρίως, για να προχωρήσουν γρηγορότερα οι διαδικασίες, ενώ σημαντικό στοιχείο θεωρείται και το ότι η κατασκευή και η λειτουργία αποτεφρωτηρίου μπορεί να λειτουργήσει αναπτυξιακά για μια υποβαθμισμένη περιοχή όπως ο Ελαιώνας με το άνοιγμα καταστημάτων και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Επιπλέον, σύμφωνα με τους ειδικούς, η λειτουργία του αποτεφρωτηρίου δεν επιβαρύνει το περιβάλλον.
Ωστόσο, τα προβλήματα που έχει να λύσει ο Δήμος Αθηναίων αφορούν τις χρήσεις γης στον Ελαιώνα, καθώς, σύμφωνα με τη ρύθμιση για τη λειτουργία των αποτεφρωτηρίων, θα πρέπει να προϋπήρχε στο ακίνητο λειτουργία βιομηχανικού κτηρίου, η απόσταση από σχολεία κλπ.
Αναφορικά με το κόστος, αναμένεται να ανέλθει σε περίπου 2,5 εκατ. ευρώ, ενώ για την κατασκευή του, εφόσον βρεθεί το κτήριο που να πληροί της προδιαγραφές, χρειάζεται περίπου ένα έτος, γι’ αυτό και έχει τεθεί ο στόχος του 2017.

Θεσσαλονίκη:

Ομόφωνη απόφαση για αγορά οικοπέδου για το αποτεφρωτήριο αποφάσισε ο Δήμος Θεσσαλονίκης

Προβλέφθηκε στον προϋπολογισμό του 2015 από το Αυτοτελές Τμήμα Διαχείρισης Κοιμητηρίων το ποσό των 400.000 ευρώ
Την αγορά οικοπέδου προκειμένου να χρησιμοποιηθεί για την εγκατάσταση και λειτουργία Κέντρου Αποτέφρωσης Νεκρών ενέκρινε ομόφωνα στη σημερινή του συνεδρίαση το δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Για το σκοπό αυτό προβλέφθηκε στον προϋπολογισμό του 2015 από το Αυτοτελές Τμήμα Διαχείρισης Κοιμητηρίων το ποσό των 400.000 ευρώ, ενώ οι όροι για τη διενέργεια δημοπρασίας αναμένεται να οριστικοποιηθούν στη συνεδρίαση της Οικονομικής Επιτροπής.

Ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου, Παναγιώτης Αβραμόπουλος, υπενθύμισε πως οι συζητήσεις για το αποτεφρωτήριο ξεκίνησαν το 2011 ωστόσο παρουσιάστηκαν δυσκολίες.

"Είμαστε διατεθειμένοι να το κάνουμε, τα λεφτά υπάρχουν", είπε χαρακτηριστικά φτάνοντας στο σήμερα.

Ο επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης, Σταύρος Καλαφάτης, ζήτησε να αναβληθεί το θέμα για να μπορέσει να απαντήσει στα ερωτήματα ο δήμαρχος, Γιάννης Μπουτάρης, που αναχώρησε για την Αθήνα. Ασκήθηκε κριτική στο δήμαρχο για "επικοινωνιακή χρυσόσκονη" όσον αφορά το συγκεκριμένη θέμα.

Νωρίτερα, στην τοποθέτησή του ο κ.Καλαφάτης τάχθηκε υπέρ του αποτεφρωτηρίου, ωστόσο υποστήριξε πως το ζήτημα "θέλει συγκεκριμένη προσπάθεια, προγραμματισμό, μελέτη και όχι να πάει στις καλένδες".

Η Ρία Καλφακάκου, επικεφαλής της παράταξης "Ανοιχτή Πόλη" δήλωσε πως "είναι φανατικά υπέρ του αποτεφρωτηρίου" και πρότεινε να αγοραστεί οικόπεδο στην περιοχή της Θέρμης, ενώ ο δημοτικός σύμβουλος της παράταξης "Λαϊκή Συσπείρωση", Μιχάλης Κωνσταντινίδης, δήλωσε υπέρ της αγοράς οικοπέδου τονίζοντας πως "καλώς προχωράει η ιστορία".

Η Ελεάννα Ιωαννίδου από τις "Γειτονιές σε Δράση" ανέφερε πως η αγορά οικοπέδου για τη δημιουργία αποτεφρωτηρίου "είναι μια πρώτη κίνηση που έπρεπε να γίνει εδώ και καιρό", ενώ υπέρ τάχθηκε και ο Γιώργος Ρακκάς από την παράταξη "Μένουμε Θεσσαλονίκη".

Σύμφωνα με την εισήγηση για την αγορά οικοπέδου "η εγκατάσταση και λειτουργία αποτεφρωτηρίων ως δραστηριότητα χαμηλής όχλησης δεν επιβαρύνει το περιβάλλον με θορύβους ή ρύπους, συμβάλλει στην αποσυμφόρηση των κοιμητηρίων και συντελεί στην προστασία του υδροφόρου ορίζοντα".

Η αγορά οικοπέδου ψηφίστηκε ομόφωνα, ενώ από τη συνεδρίαση απουσίαζαν ο Μάκης Στεργίου από τη "Συμμαχία Πολιτών" και ο Αρτέμης Ματθαιόπουλος από την "Ελληνική Αυγή".

Τι άλλο απομένει;

Την απάντηση δίνει και πάλι ο ίδιος ο κ.Μπουτάρης:
"Σε γενικές γραμμές, η όλη ιστορία της αποτέφρωσης νεκρών στη χώρα μας ξεκίνησε το 2006 με τέτοιο τρόπο ώστε... να μην γίνει ποτέ τίποτα. Τι θέλω να πω. Ο νόμος του 2006 προέβλεπε ότι ιδρύονται αποτεφρωτήρια εντός των κοιμητηρίων με σύμφωνη γνώμη του οικείου δήμου. Όχι μόνο δεν υπάρχει χώρος στα σημερινά κοιμητήρια, αλλά και οι 'οικείοι' δήμοι δεν έδιναν τη σύμφωνη γνώμη τους ώστε να ευθυγραμμιστούν με την Εκκλησία, που ήταν κάθετα αντίθετη στη δυνατότητα της καύσης νεκρών με το επιχείρημα ότι το δόγμα δεν το επιτρέπει. Ακόμη κι αν είναι έτσι, που εγώ το αμφισβητώ, τι δουλειά έχει το δόγμα σε μια κατάσταση με κορεσμένα νεκροταφεία και εκταφές νεκρών που δεν έχουν αποσυντεθεί;

Στη συνέχεια το 2014 άλλαξε ο νόμος και δόθηκε η δυνατότητα να δημιουργούνται κέντρα αποτέφρωσης και εκτός νεκροταφείων, μια σημαντική βελτίωση. Αλλά και πάλι δεν είχε ρυθμιστεί το θέμα των περιβαλλοντικών όρων και αδειοδοτήσεων, το οποίο ρυθμίστηκε επιτέλους φέτος, το 2015.

Τώρα απομένει ένα μόνο εμπόδιο κατά τη γνώμη μου: η πρόβλεψη του νομοθετικού πλαισίου ότι μόνον οι δήμοι δικαιούνται να δημιουργήσουν και να λειτουργήσουν κέντρα αποτέφρωσης νεκρών. Όμως, οι δήμοι δεν έχουν χρήματα, επομένως πρέπει να αναζητήσουν άλλους χρηματοδοτικούς πόρους ή να προβούν σε συμπράξεις με τον ιδιωτικό τομέα.

Αν, όμως, το πλαίσιο άλλαζε και επέτρεπε τη δημιουργία και λειτουργία αποτεφρωτηρίων από ιδιώτες, είναι σίγουρο πως η σχετική επένδυση δεν θα αργούσε να γίνει - στη Θεσσαλονίκη, απ' όσο ξέρω, το ενδιαφέρον για κάτι τέτοιο είναι μεγάλο. Αυτοί είναι οι λόγοι που έως σήμερα δεν έχει προχωρήσει η δημιουργία αποτεφρωτηρίου ούτε στη Θεσσαλονίκη ούτε και στη χώρα ολόκληρη: ένας συνδυασμός από ανεπαρκές νομοθετικό πλαίσιο και πιέσεις της Εκκλησίας".

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Το νομικό πλαίσιο επιτέλους τέθηκε. Δόθηκε στους Δήμους η δυνατότητα να προχωρήσουν στην κατασκευή και λειτουργία αποτεφρωτηρίων, αλλά μέχρις εκεί. Λεφτά για τέτοιες επενδύσεις δεν υπάρχουν και δύσκολα θα βρεθούν, ασχέτως εάν το δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Θεσσαλονίκης μιλάει για το τρομερό χρηματικό ποσό των ...400.000 ευρώ!! Όταν για το ίδιο ζήτημα ο Δήμος Αθηναίων προϋπολογίζει το κόστος στο ποσό των 2.500.000 ευρώ, οι 400.000 ευρώ είναι για στραγάλια.
Άρα και πάλι η πλάστιγγα θα πέσει στους ιδιώτες και στην δυνατότητα συμπράξεων με τους ΟΤΑ.
Αυτά αποτελούν αντικείμενο άλλης έρευνάς μου, η οποία, όταν θα είναι έτοιμη, θα γνωστοποιηθεί σε κάθε πραγματικό ενδιαφερόμενο.