Ως δημιουργός της δημοφιλούς και ενημερωτικής σειράς βίντεο στο YouTube "Ask a Mortician" (Ρώτα ένα Νεκροθάφτη), η Caitlin Doughty διερευνά ερωτήματα σχετικά με το θάνατο, όπως: «Τι συμβαίνει στα εμφυτεύματα στήθους όταν το άτομα αποτεφρώνεται;», «Πόσο διαδεδομένη είναι η νεκροφιλία στη βιομηχανία κηδειών;» και άλλα.

Το VICE της είχε πάρει συνέντευξη το 2012, αλλά από τότε οι φιλοδοξίες της Caitlin έχουν προχωρήσει και έχουν μετατοπιστεί. Από τον ερχόμενο Νοέμβριο, ξεκινάει ένα νέο πρότζεκτ που ονομάζεται Undertaking LA. Είναι μια εναλλακτική πρακτική κηδειών που θα μπορούσε να δώσει στον κόσμο τα εργαλεία ώστε να θέσουν εκτός εξίσωσης εντελώς το γραφείο τελετών. Ή όπως μου περιέγραψε το κόνσεπτ συνοπτικά «Η ιδέα είναι ότι εγώ κι ένας άλλος λειτουργός γραφείου κηδειών διδάσκουμε τον κόσμο ότι στην πραγματικότητα δεν μας χρειάζεστε». Η Caitlin σίγουρα μιλάει λόγω εμπειρίας. Είναι πιστοποιημένη εργολάβος κηδειών και λειτουργός κηδειών που έχει δουλέψει αρκετά χρόνια στην παραδοσιακή βιομηχανία των κηδειών. Στα απομνημονεύματά της Smoke Gets in Your Eyes: And Other Lessons from the Crematory που έγιναν best-seller και κυκλοφόρησαν προσφάτως από τους New York Times εξιστορεί τα πρώτα έξι χρόνια της στη βιομηχανία. Αποφάσισα να έρθω σε επαφή μαζί της για ένα follow-up.

VICE: Διαβάζοντας το βιβλίο, έμεινα με την εντύπωση ότι δεν είσαι οπαδός της άποψης «Δεν με νοιάζει τι θα συμβεί στο σώμα μου όταν πεθάνω». Αυτή οδηγεί πολλούς ανθρώπους -αθεϊστές όπως εγώ ή μη θρησκευόμενα άτομα- να επιλέξουν την αποτέφρωση. Είναι έτσι;

Caitlin Doughty: Ναι, αυτό λέει η μαμά μου: «Σκέφτηκα για το θάνατο. Δεν είναι και τόσο σπουδαίο πράγμα. Δεν σημαίνει κάτι για μένα, το σώμα δεν σημαίνει τίποτα. Αποτέφρωσέ με, κάνε ότι θέλεις, βάλε με σε μια σακούλα σκουπιδιών στο πεζοδρόμιο, δεν έχει σημασία». Δεν πιστεύω ότι είναι αλήθεια. Είμαι επίσης απολύτως κοσμική και άθρησκη, αλλά εξακολουθώ να πιστεύω ότι το τελετουργικό είναι πραγματικά σημαντικό. Η τελετουργία και η θρησκεία είναι εντελώς διαφορετικά πράγματα. Μπορεί να συνδέονται, αλλά οι αθεϊστές παντρεύονται συνέχεια, κάνουν πάρτι γενεθλίων όλη την ώρα.

Νιώθεις ότι είναι δικαιολογία αυτό που λένε;
Ναι, εντελώς. Επειδή επίσης είναι προνόμιο να μπορείς να το λες αυτό. Σήμερα ζούμε σε έναν κόσμο όπου τα πτώματα μπορούν να εξαφανιστούν μαγικά και να πεταχτούν και να αποτεφρωθούν χωρίς την οποιαδήποτε αλληλεπίδραση από τους ανθρώπους που βρίσκονται στην άμεση κοινότητα του ανθρώπου που πέθανε. Κι είναι έτσι μόνο περίπου 75 χρόνια που έχει κανείς την πολυτέλεια να πει «Ξέρεις κάτι; Το σώμα δεν είναι κάτι σημαντικό, απλώς πάρτε το και κάψτε το». Το σημείο «απλώς πάρτε το και κάψτε το» δεν είναι κάτι που υπήρχε πριν. Το να μην έχεις το βάρος του τι θα γίνει με σώμα είναι στην πραγματικότητα τεράστιο προνόμιο-ίσως να μην είναι και τόσο προνόμιο, όμως, επειδή δεν έχεις την οποιαδήποτε πραγματική αίσθηση της θνησιμότητάς σου.

Οπότε θα έλεγες ότι είναι καλύτερα ο κόσμος να έχει μεγαλύτερο έλεγχο της διαδικασίας και να είναι δημιουργικός;
Αυτή τη στιγμή, εάν νιώθεις ότι θέλεις να προχωρήσεις με το υπάρχον status quo -το φέρετρο, την ταρίχευση, τα λουλούδια και την υπηρεσία ταφής- τότε δεν υπάρχει κανένα κίνητρο για να πιέσεις τον εαυτό σου με το θέμα του τελετουργικού, να πιεστείς όσο αφορά τη δημιουργικότητα και να βρεις κάτι που έχει νόημα για σένα. Όμως εάν πας πίσω σε ένα πιο βασικό πρότυπο, όπου έχεις τον έλεγχο του σώματος και είσαι υπεύθυνος της τελετής και είσαι υπεύθυνος για το πώς θα πάνε τα πράγματα, τότε μάλλον πρέπει να βρεις νέους τρόπους να δημιουργήσεις τελετουργικό και πράγματα που έχουν νόημα για το σώμα.

Και γιατί πιστεύεις ότι αυτό δεν έχει συμβεί ακόμα;
Επειδή είμαστε οχυρωμένοι στους μύθους της βιομηχανίας κηδειών. Έχουμε κολλήσει στην ιδέα ότι τα νεκρά σώματα είναι επικίνδυνα και πως είναι καλύτερα να έχουμε ειδικούς να κάνουν τη διαδικασία.

Κι εδώ έρχεται το Undertaking LA;
Η ιδέα του Undertaking LA είναι ότι εγώ κι ένας άλλος νεκροθάφτης διδάσκουμε τον κόσμο πως στην πραγματικότητα δεν μας χρειάζεστε. Εδώ είναι όλοι οι νόμοι, όλα τα κόλπα και τα μυστικά, το πώς να φροντίσετε το σώμα μόνοι σας, τα γραφειοκρατικά, βασικά πως θα παρακάμψετε το γραφείο τελετών. Εάν θέλετε. Δεν πρέπει να το κάνετε υποχρεωτικά αλλά είναι μια επιλογή.

Θα έλεγες ότι ο όρος «Κηδείες Κάντο Μόνος Σου» είναι ακριβής, τύπου DIY;
Νομίζω ναι. Όταν βρίσκεσαι με τη σορό κάποιου τον οποίο γνώριζες πραγματικά καλά, εμείς λέμε ότι είναι η ευκαιρία να τον αποχαιρετίσεις και να συνειδητοποιήσεις πως αυτό το άτομο είναι πραγματικά νεκρό, αλλά και να δεις τις μικρές σωματικές αλλαγές στο σώμα του, να αισθανθείς ότι παγώνουν και να πεις «Οκ, αυτό το άτομο δεν είναι πια εδώ». Αυτό το άτομο βγήκε από το κάδρο και την κοινότητα και την ζωή μου. Και έπειτα, κοιτάζοντας τη σορό κάποιου μπορεί να πεις «Πω πω κι εγώ θνητός είμαι. Είμαι καταδικασμένος να πεθάνω και ας δω τι σημαίνει αυτό για τη ζωή μου».

Όταν ο κόσμος καταλάβει ότι μπορεί να έχει τον έλεγχο της διαδικασίας τελετής και ταφής, μήπως οδηγείται να σκεφτεί δυνατότητες που ποτέ πριν δεν είχε;
Απολύτως. Αν και πιθανώς μόνο το ένα εικοστό των ανθρώπων που λένε «Θεέ μου, είναι εκπληκτικό, δεν το γνώριζα» στην πραγματικότητα θα υλοποιήσουν κάτι από όλο αυτό. Δεν είναι ότι κάποιος που μαθαίνει ότι μπορεί να φροντίσει τη σωρό μόνος του λέει «Αχ, θα τρέξω τώρα να το κάνω, φέρτε μου ένα πτώμα». Θα εξακολουθεί να υπάρχει φόβος, να υπάρχουν κοινωνικές παρανοήσεις, θα εξακολουθεί να δημιουργείται στίγμα γύρω από όλο στο μυαλό τους. Όμως το ότι απλώς γνωρίζουν πως έχουν την επιλογή τους ισχυροποιεί όταν πηγαίνουν στο γραφείο τελετών. Ακόμα κι αν θέλεις να αναλάβει τη φροντίδα του σώματος το γραφείο τελετών μπορείς να πεις «Δεν θέλω να ταριχεύσεις το σώμα επειδή γνωρίζω ότι δεν χρειάζομαι αυτή τη χημική συντήρηση και ίσως θέλω να έρθω να καθίσω με τη σορό δυο ώρες». Το να γνωρίζεις ότι έχεις αυτές τις επιλογές είναι καλό ακόμα και εάν δεν τρέχουν όλοι να φροντίσουν τη σορό ενός αγαπημένου τους προσώπου.

Στο βιβλίο γράφεις: «Τα μεγάλα επιτεύγματα της ανθρωπότητας γεννήθηκαν από τις προθεσμίες που επέβαλε ο θάνατος». Αυτό μπορεί να φαίνεται αντιφατικό σε μερικούς.
Ο θάνατος είναι το θεμελιώδες κίνητρο όλων των επιτευγμάτων στη ζωή μας. Εάν καταλήξουμε να γράφουμε ένα βιβλίο ή να χτίζουμε ένα κτίριο ή έχουμε δέκα παιδιά ή οτιδήποτε άλλο κάνουμε στις ζωές μας, ο θάνατος και η γνώση ότι πρόκειται να πεθάνουμε είναι αυτό που βαραίνει στους ώμους μας και μας κάνει να παίρνουμε αυτές τις αποφάσεις. Και εάν δεν το αναγνωρίζουμε αυτό, τότε έχουμε μικρότερη αίσθηση αυτοεπίγνωσης για τον κόσμο μας. Είναι σα να περπατάμε τριγύρω πέφτοντας πάνω σε τοίχους.

Πηγή: https://www.vice.com/gr/article/aewxek/ergolabos-khdeiwn-simon-davis