Εξαιρετικά σημαντική χαρακτηρίζει τη συνεισφορά των κοινωνικών λειτουργών στις μονάδες υγείας του ΕΣΥ, η Δρ. Σοφία Μαρτινάκη, Κοινωνική λειτουργός, Υπεύθυνη Κοινωνικών Λειτουργών Α’ Ψυχιατρικής Κλινικής ΕΚΠΑ Θέμα: Διαχείριση της απώλειας από τις κοινωνικές υπηρεσίες μονάδων υγείας, η οποία θα είναι ομιλητής στο Συνέδριο της Ένωσης Λειτουργών Γραφείων Κηδειών Ελλάδος με θέμα "ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΛΙΨΗΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΗ" που θα πραγματοποιηθεί στις 27 Μαΐου στη Θεσσαλονίκη.
Η κ. Μαρτινάκη, επεσήμανε ότι ο κοινωνικός λειτουργός εργάζεται τόσο με τον ασθενή μεμονωμένα , όσο και με τα σημαντικά άτομα του περιβάλλοντός του, αλλά και με φορείς στην κοινότητα. Ωστόσο λόγω της βαθιάς κρίσης που βιώνει η χώρα, παρά την θέληση των κοινωνικών λειτουργών, αδυνατούν να ανταπεξέλθουν επαρκώς λόγω απουσίας προγραμμάτων κοινωνικής πολιτικής και κράτους πρόνοιας, τονίζοντας ότι είναι θλιβερό για έναν επαγγελματία που έχει ορκιστεί για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων να ακυρώνεται μέρα με την ημέρα.
Πόσο σημαντικό είναι να υπάρχουν κοινωνικοί λειτουργοί στις μονάδες υγείας του ΕΣΥ;
Από καταβολής των νοσοκομείων , οι κοινωνικοί λειτουργοί αποτέλεσαν και αποτελούν μια βασική επαγγελματική ομάδα που υπηρετούν την αποστολή των νοσοκομείων σε διάφορους τομείς (θεραπεία, ίαση, αποκατάσταση, επανένταξη).
Αποτελούν βασικά μέλη στις διεπιστημονικές ομάδες , όπως αυτές διαρθρώνονται στις εκάστοτε κλινικές των νοσοκομείων. Άλλωστε ο ρόλος των διαφόρων επαγγελματιών στα νοσοκομεία είναι αλληλοεξαρτώμενος , κανείς δεν μπορεί να τα κάνει όλα μόνος του.
Οι συνεργασίες που βασίζονται στην αλληλοεκτίμηση, αλληλοσεβασμό και στην τήρηση των ορίων κάθε επαγγέλματος, όπως έχει καταδειχτεί βιβλιογραφικά άλλα και εμπειρικά, επιδρούν θετικά τόσο στους ασθενείς , όσο και στους ίδιους τους επαγγελματίες.
Η κοινωνική υπηρεσία κάθε νοσοκομείου υπάγεται στην ιατρική υπηρεσία αυτού βάσει του Ν.2889/2001. Οι κοινωνικοί λειτουργοί είναι αυτοί που παράλληλα με τους άλλους επαγγελματίες , κινούνται σε ένα μονοπάτι αρχίζοντας από το: α) τι άφησε πίσω του ο ασθενής που εισέρχεται στο νοσοκομείο ( συνθήκες ζωής, οικογενειακό και εργασιακό περιβάλλον, κοινωνικοοικονομική κατάσταση, επίδραση αυτών στην εκδήλωση της νόσου) , β) πως θα δεχτεί ευκολότερα την νοσηλεία του και γ) τι θα προγραμματιστεί για το μέλλον , μετά το εξιτήριο.
Έτσι , ο κοινωνικός λειτουργός εργάζεται τόσο με τον ασθενή μεμονωμένα , όσο και με τα σημαντικά άτομα του περιβάλλοντός του, αλλά και με φορείς στην κοινότητα προκειμένου να φροντίσει για την επιστροφή του ασθενούς σε αυτή. Παρέχει υποστήριξη και συνηγορία σε κάθε στάδιο της διαδικασίας .
Τα νοσοκομεία ανέκαθεν είχαν συνδεθεί είτε με την ελπίδα για θεραπεία και ίαση, είτε με την απώλεια. Η συνεισφορά των κοινωνικών λειτουργών και στα δύο , έχει αποδειχτεί διαχρονικά εξαιρετικά σημαντική.
Δεδομένης της υποστελέχωσης των μονάδων υγείας, πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι το έργο των κοινωνικών υπηρεσιών;
Δυστυχώς η χώρα μας διέρχεται πια, μια μακρά και βαθιά περίοδο κρίσης σε πολλαπλά επίπεδα. Συνάδελφοι όλων των επαγγελματικών ιδιοτήτων στα νοσοκομεία, έχουν αποχωρήσει με συνταξιοδοτήσεις σημειώνοντας αρκετά υψηλά ποσοστά , ενώ η αντικατάστασή τους με νέες προσλήψεις θεωρείται όνειρο θερινής νυκτός.
Ο αριθμός των περιστατικών που νοσηλεύονται στα δημόσια νοσοκομεία, έχει αυξηθεί τραγικά, καθώς πια οι Έλληνες, ακόμη και για αυτό το πολύτιμο αγαθό της υγείας ,αδυνατούν να φροντίσουν όπως στο παρελθόν, πηγαίνοντας για παράδειγμα σε κάποιο ιδιωτικό θεραπευτήριο.
Η κατάσταση από την άλλη στα νοσοκομεία, έχει φτάσει στο απροχώρητο. Καθημερινά καταγράφονται ελλείψεις σε υγειονομικό υλικό, φάρμακα, βασικές παροχές λειτουργίας των νοσοκομείων π.χ. θέρμανση, ζεστό νερό , φαγητό κ.α.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, οι κοινωνικοί λειτουργοί έχουν να αντιμετωπίσουν συνθήκες φτώχειας, ανημπόριας και εγκατάλειψης ατόμων στα νοσοκομεία από τους συγγενείς τους. Αυτά βέβαια και σε συνδυασμό με το γεγονός της αδυναμίας μεταφοράς των περιστατικών σε άλλα πλαίσια (π.χ. ιδρύματα χρονίων παθήσεων , τα οποία ή τελούν υπό κλείσιμο, ή υπολειτουργούν ή είναι γεμάτα).
Αυτό καθίσταται μια καθημερινή πραγματικότητα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι συνάδελφοι που παρά την δηλωμένη επιθυμία τους να βοηθήσουν, αδυνατούν να ανταπεξέλθουν επαρκώς λόγω απουσίας προγραμμάτων κοινωνικής πολιτικής και κράτους πρόνοιας .Παρόλα αυτά δεν εγκαταλείπουν την προσπάθεια και συνεχίζουν να προσφέρουν το καλύτερο δυνατό.
Δυστυχώς, όλοι πια είμαστε το ίδιο, είμαστε στην ίδια πλευρά , δεν υπάρχουν πια διαχωριστικές γραμμές. Είμαστε όλοι εξυπηρετούμενοι μέσα στο ίδιο σύστημα υγείας.
Όμως είναι εξαιρετικά θλιβερό για έναν επαγγελματία που έχει ορκιστεί για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων να ακυρώνεται μέρα με την ημέρα.
Υπάρχει σχέση – συνεργασία μεταξύ των κοινωνικών λειτουργών και των λειτουργών γραφείων κηδειών;
Η σχέση των κοινωνικών λειτουργών με τους λειτουργούς των γραφείων τελετών, προκύπτει είτε μέσω των μειοδοτικών διαγωνισμών (όπου προβλέπεται, καθώς πολλά πια νοσοκομεία λόγω περικοπών, δεν πραγματοποιούν τέτοιους διαγωνισμούς ), είτε μέσω ΜΚΟ ,οι οποίες συνεργάζονται με γραφεία τελετών.
Δεν είναι λίγες οι φορές που οι κοινωνικοί λειτουργοί, αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία να απευθυνθούν μόνοι τους σε κάποιο γραφείο, εξασφαλίζοντας κάποια δωρεάν παροχή υπηρεσιών για ασθενείς που έχουν αποβιώσει . Αυτό κυρίως συμβαίνει σε περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει κάποιος συγγενής για να αναλάβει την ευθύνη της κηδείας ή ακόμη και αν υπάρχει, μπορεί να δηλώνει οικονομική αδυναμία.
Σε πολλά νοσοκομεία όμως τη συγκεκριμένη διαδικασία αναλαμβάνουν τα γραφεία κίνησης των νοσοκομείων .
Σύντομο βιογραφικό σημείωμα
Η Σοφία Μαρτινάκη είναι Κοινωνική Λειτουργός και Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Κατέχει μεταπτυχιακό δίπλωμα στην Κοινωνική Ψυχιατρική -
Παιδοψυχιατρική, πτυχίο Παιδαγωγικών Σπουδών της Ανωτάτης Σχολής Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (ΑΣΠΑΙΤΕ) και πτυχίο Νοσηλευτικής ΤΕΙ Αθήνας. Εργάζεται επί σειρά ετών στην Α΄ Ψυχιατρική Κλινική ΕΚΠΑ-Αιγινήτειο Νοσοκομείο, είναι υπεύθυνη των κοινωνικών λειτουργών της ψυχιατρικής κλινικής και έχει εκπαιδευτεί στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία και Τραυματοθεραπεία με τη μέθοδο EMDR.
Απασχολείται ως επιστημονική συνεργάτης στο τμήμα κοινωνικής εργασίας του ΤΕΙ Αθήνας από το 2014. Έχει πραγματοποιήσει επιμέλειες τριών βιβλίων: α) HCR-20 , Εκτίμηση επικινδυνότητας για την εκδήλωση βίαιης συμπεριφοράς 2η έκδοση, β) Κοινωνική Εργασία και Ψυχική Υγεία – που αποτελεί σύγγραμμα Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και γ) I am not sick, I don’t need help, «Δεν είμαι άρρωστος. Δεν χρειάζομαι βοήθεια!».Συμμετέχει με οκτώ κεφάλαια σε συλλογικούς τόμους. Έχει έξι δημοσιεύσεις σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά, δεκαεννέα συμμετοχές με εργασίες σε διεθνή συνέδρια, και πενήντα πέντε σε ευρωπαϊκά και ελληνικά συνέδρια. Στο συγγραφικό της έργο έχουν πραγματοποιηθεί 17 ετεροαναφορές.
Τέλος, έχει λάβει το 2ο και 3ο βραβείο για καλύτερες αναρτημένες ανακοινώσεις στο 6th European Conference for Social Work Research Lisbon 30 March-1April 2016. Αποτελεί ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Ψυχιατροδικαστικής Εταιρείας και της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Παρέμβασης σε καταστάσεις Μαζικών Καταστροφών. Έχει συμμετάσχει σε οργανωτικές και επιστημονικές επιτροπές επιστημονικών συνεδρίων.
E-mail: [email protected]
